Czy odżywiamy się zdrowo i różnorodnie?
W czasach przedrolniczych ludzie spożywali 100 – 200 gatunków różnych roślin, a my dzisiaj jadamy ich średnio kilkanaście. W konsekwecji dostarczamy naszemu organizmowi dużo mniej błonnika i ograniczamy ilości witamin, minerałów, antyoksydantów czy flawonoidów.
Czemu warto do diety włączyć kwiaty?
Dodatek jadalnych kwiatów może wzbogacić naszą dietę o ważne dla zdrowia składniki i urozmaicić dietę. Ważne jest jednak to, żeby znać rośliny, których kwiaty jemy (po nazwie łacińskiej, a nie niejednoznacznej – potocznej) oraz żeby spożywać wyłącznie rośliny uprawiane ekologicznie. Nie należy jeść kwiatów np. z kwiaciarni, bo były pryskane między innymi pestycydami i innymi chemikaliami.
Rośliny z jadalnymi kwiatami możemy sami uprawiać z nasion, kupować sadzonki z upraw ekologicznych lub zbierać kwiaty z roślin dzikorosnących (minimum 100 metrów od ruchliwej drogi w terenie bez drzew i krzewów lub 40 metrów w terenie zielonym).
Ważne zasady dotyczące spożywania kwiatów roślin jadalnych
- ✅️ Zanim dodasz kwiaty do posiłku, zjedz ich niewielkie ilości np. 1-2 kwiatki. Poznaj ich smak (mogą być gorzkie, kwaśne, ogórkowe, cytrusowe, słonawe, słodkawe). Niektóre kwiaty mogą podrażniać gardło – kwiat yukki, kwiat liliowca rdzawego.
- ✅️ Z dużych kwiatów jak ketmia syryjska, hibiskus jadalny, liliowce rdzawe, usuń przed zjedzeniem słupki i pręciki. Mogą być one bardzo gorzkie lub gryzące.
- ✅️ W przypadku takich kwiatów jak mniszek lekarski, nagietek, słonecznik, usuń zieloną podstawę i jedz tylko płatki. Ta zielona część jest gorzka i twarda.
- ✅️ Wiedz, co jesz – sprawdzaj nazwę łacińską rośliny. Są kwiaty trujące i niejadalne, które mają nazwy potoczne takie same jak jadalne albo wyglądają podobnie.
- ✅️ Najpierw wypróbuj smak kwiatów, zanim dodasz je do potrawy.
Jadalne kwiaty, które możesz uprawiać na parapecie (ciepłolubne)/balkonie/w ogrodzie lub zbierać ze stanowisk dzikich
- ✅️ Cykoria podróżnik – Cichorium intybus (zdjęcie powyżej – więcej o cykorii podróżnik możecie posłuchać na moim Facebooku)
- ✅️ Mięta meksykańska – Agastache foeniculum
- ✅️ Pysznogłówka, monarda – Monarda didyma i Monarda fistulosa oraz Monarda citriodora
- ✅️ Nagietek lekarski – Calendula officinalis
- ✅️ Robinia akacjowa – Robinia pseudoacacia
- ✅️ Goździk ogrodowy – Dianthus caryophyllus
- ✅️ Kwiat wiśni, brzoskwinii, czereśnii, śliwy – Prunus, różne gatunki
- ✅️ Kwiaty szczypiorku – Allium schoenoprasum
- ✅️ Groch cukrowy – Pisum sativum
- ✅️ Mniszek lekarski – Taraxacum officinalis (nie mylić z mleczem – to nie jest ta sama roślina)
- ✅️ Liliowiec rdzawy – Hemerocallis fulva
- ✅️ Kwiat kopru ogrodowego – Anethum graveolens
- ✅️ Kwiat kopru włoskiego – Foeniculum vulgare
- ✅️ Kwiat czosnku bulwiastego – Allium tuberosum
- ✅️ Ketmia róża chińska – Hibiscus rosa – sinensis
- ✅️ Ketmia szczawiowa – Hibiscus sabdariffa
- ✅️ Malwa różowa ogrodowa – Alcea rosea
- ✅️ Miesięcznica roczna, judaszowe srebrniki – Lunaria annua
- ✅️ Fiołek tójbarwny, bratek trójbarwny – Viola tricolor
- ✅️ Lawenda – Lavendula angustifolia i inne gatunki
- ✅️ Lilak pospolity zwany potocznie bzem – Syringa vulgaris
- ✅️ Nasturcja – Tropaeolum kilka gatunków
- ✅️ Szałwia ananasowa – Salvia elegans
- ✅️ Jasnota purpurowa – Lamium purpureum
- ✅️ Jasnota biała – Lamium album
- ✅️ Pigwa pospolita – Cydonia oblonga
- ✅️ Judaszowiec kanadyjski – Cercis canadensis
- ✅️ Czerwona koniczyna – Trifolium pratense (w średnich ilościach)
- ✅️ Róża – różne gatunki Rosa
- ✅️ Ketmia syryjska – Hibiscus syriacus
- ✅️ Rozmaryn – Salvia rosmarinus
- ✅️ Szałwia lekarska – Salvia officinalis
- ✅️ Wyżlin większy – Atirrhinum majus
- ✅️ Kwiaty roślin dyniowatych (cukini, dyni, ogórka) – Cucurbita różne gatunki
- ✅️ Lewkonia letnia – Matthiola incana
- ✅️ Słonecznik – Helianthus annuus
- ✅️ Tymianek – Thymus różne gatunki
- ✅️ Fiołki – Viola odorata i Viola sororia
- ✅️ Chaber bławatek – Centaurea cyanus
- ✅️ Tulipany – Tulipa
- ✅️ Wiesiołek – Oenothera biennis
- ✅️ Ogórecznik lekarski – Borago officinalis (w małych ilościach)
- ✅️ Aksamitka – Tagetes różne gstunki
- ✅️ Truskawka – Fragaria ananassa
- ✅️ Stokrotka – Bellis parennis
- ✅️ Piwonia – Paeonia
- ✅️ Lipa – Tilia cordata Mill.
- ✅️ Niezapominajki – Myosotis (najlepiej w niewielkich ilościach)
- ✅️ Forsycja – Forsythia Vahl
- ✅️ Pierwiosnek lekarski, prymulka – Primula veris
Ta lista to tylko przykłady jadalnych kwiatów. Jest ich znacznie więcej. W przypadku części z tych roślin, można też spożywać liście (fiołek wonny, mniszek lekarski, nasturcja, ogórecznik, koper, tymianek, groch cukrowy – młode pędy) i kłącza (mniszek lekarski, cykoria podróżnik). Warto je poznać.
W jakiej formie wykorzystać kwiaty w kuchni?
Kwiaty można dodawać do sałatek, dekorować nimi zupy, różne dania i desery, większe z nich po usunięciu gorzkich elementów można smażyć w cieście naleśnikowym (kwiaty dyni, w niewielkiej ilosci kwiat czarnego bzu). Rozwiń w tej kwestii swoją wyobraźnię (po spróbowaniu smaku danego kwiatka). Nie tylko sprawisz, że dania będą bardziej apetyczne, ale też wzbogacisz ich smak i zadbasz o zdrowie własne i Twoich bliskich. Warto też wybrać się z dziećmi/wnukami/partnerem/partnerką/przyjaciółmi na pieszą wycieczkę w celu zbierania kwiatów dzikich roślin. Pamiętajcie jednak, że musicie być pewni, co zbieracie i nigdy nie zrywajcie kwiatów z więcej niż kilku roślinek na raz (Nie zrywajcie również roślin pod ochroną!). Ruch na świeżym powietrzu też się ciału przyda. Część zbiorów możecie zasuszyć i dodawać w okresie jesienno-zimowym do aromatycznych i zdrowych herbat.
Przepis na korzenne masło/twarożek z kwiatów róży
- 2 kostki masła lub kubek (250 ml) twarożku kanapkowego
- 35g płatków dzikiej róży (lub innej jadalnej)
- 1/4 kubka brązowego cukru lub erytrolu
- 1 łyżka mielonego cynamonu cejlońskieho
- 1/2 łyżeczki mielonego kardamonu
- 1 laska wanilii – środek
Zostaw masło w temperaturze pokojowej aż zmięknie. Do miękkiego masła dodaj płatki róży, przyprawy, cukier/erytrol i środek wanilii (resztę możesz wykorzystać do robienia deserów). Całość dokładnie utrzyj drewnianą łyżką. Gotowe masło można zrolować w foli spożywczej i podawać po schłodzeniu.
Różany ziołomiód do jedzenia i kosmetyków
- świeże płatki kwiatów dzikiej róży
- miód naturalny niepasteryzowany
Miód rozpuść wstawiając słoik do miski z wodą o temperaturze 40C. Płatki róży (nie może być na nich wody – płatków się nie myje) rozdrobnij palcami. Wsyp je do suchego, czystego słoika i zalej płynnym miodem naturalnym tak, aby pokrył kwiaty na minimum 2-3 centymetry. Wymieszaj całość suchą łyżką i zakręć szczelnie. Ziołomiód odstaw do chłodnej szafki na 2 tygodnie. Po tym czasie płatków róży nie trzeba odcedzać. Można je jeść razem z miodem.
Zamiast płatków dzikiej róży możesz użyć inne aromatyczne kwiaty jadalne (np. kwiaty ekologicznej lawendy) i zioła (np. świeży tymianek).
Ten ziołomiód można też używać jak składnik naturalnych kosmetyków takich jak maseczka do ust i twarzy (po dodaniu oliwy lub innego oleju roślinnego i/lub jogurtu naturalnego), toniku do twarzy (po rozpuszczeniu 5-10 ml ziołomiodu w 100 ml hydrolatu np. różanego z Zielonej Pracowni Kasi) piling do ciała (po dodaniu zmielonych płatków owsianych i mleka lub oleju jadalnego), odżywka do włosów (dodaj żółto jaja, 1 łyżeczkę oleju roślinnego i sproszkowane zioła np. pokrzywa, rumianek pospolity, skrzyp, hibiskus).
Masło/twarożek czosnkowo-szczypiorkowe
- 2 kostki miękkiego masła lub kubek (250 ml) twarożku kanapkowego
- 3 łyżki świeżych kwiatów szczypiorku (tylko fioletowe płatki)
- 2 łyżki drobno posiekanych listków szczypiorku
- 1 łyżka czosnku (drobno posiekanego, lub przeciśniętego przez praskę)
Masło przygotowuje się tak samo jak wersję różano-korzenną.
Z przepisami możesz eksperymentować dodając np. proszek z kwiatów hibiskusa, maliny i sproszkowaną lub posiekaną skórkę pomarańczową; świeżą natkę kolendry, rozdrobnioną skórkę z limonki i kwiaty nasturcji. Masła można podawać z m.in. z pieczywem, słonymi ciastkami typu krakersy, z potrawami mięsnymi, warzywami.
Nasturcja a la kapary
Z upraw ekologicznych zbierz zielone owoce nasturcji (można dodać też liście). Umieść je w czystym słoiku i zalej 5% octen winnym (lub z dodatkiem wina) z dodatkiem odrobiny cukru i oliwy z oliwek, czosnku, ziela angielskiego, Odstaw na kilka tygodni. Podawaj udekorowane kwiatami nasturcji.
Jadalne kwiaty a kosmetyki naturalne
Jest jeszcze jedna przydatna kwestia dotycząca jadalnych kwiatów. Skoro możesz je zjeść dla zdrowia, to możesz też z nich zrobić super proste i zdrowe kosmetyki – zblendować na maseczki do twarzy i dekoltu, takie zblendowane rozpuścić w wodzie, a potem odcedzić i zobić tonik (tulipan, fiołek wonny, dzika róża) lub zaparzyć kwiaty wrzątkiem i po ostudzeniu naparem przemywać skórę (zamiast toniku – róża, forsycja, fiołki, bratki, lawenda), robić z nich okłady oraz płukać włosy (nasturcja, mniszek lekarski, kwiat lipy).
Tulipanowowo-różany tonik do twarzy
- 2 kielichy ekologicznych czerwonych tulipanów
- przefiltrowana, destylowana lub źródlana woda
- witamina C w proszku (opcjonalnie)
- naturalny olejek eteryczny lub absolut z róży damasceńskiej/otto lub inny niefototoksyczny, najlepiej organiczny
- ekologiczne płatki dzikiej róży lub damasceńskiej (opcjonalnie)
Aby zrobić ten czerwony tulipanowy tonik-mgiełkę potrzebujesz płatki z 2 tulipanów zrywanych daleko od ulicy i nie podsypywanych sztucznymi nawozami oraz środkami ochrony roślin. Z kwiatami w tym toniku możesz eksperymentować do woli lub według swojego typu skóry (np. kwiaty nasturcji, aksamitki, lawendy, nagietków oraz fiołków/bratków są doskonałe do cery tłustej i trądzikowej, róża i tulipan są dobre dla skóry dojrzałej, stokrotki pomagają na cienie i opuchlizny pod oczami, forsycja pomaga skórze naczynkowej).
Kwiatów nie trzeba myć, jeśli nie są zapiaszczone.
1. Kielich blendera spryskaj 70% spirytusem i pozwól odparować. Może też być blender ręczny.
2. Wrzuć do niego płatki i 90 ml wody.
3. Zmiksuj płatki i wodę dokładnie.
4. Płyn przecedź przez sitko z małymi dziurkami (np. takie do parzenia ziół).
5. Przecedzony płyn wlej do wyparzonej lub spryskanej spirytusem 100 ml buteleczki (najlepiej z atomizerem).
6. Dobrze jest też dodać dużą szczyptę witaminy C w proszku.
7. Jeśli masz w domu naturalne, 100% olejki eteryczne np. z róży otto, lawendy, bergamotki bez bergaptenu, słodkiej pomarańczy, neroli, dodaj maksymalnie 15 kropli (można pryskać na powieki).
8. Tulipanowy tonik trzymaj w lodówce do 7 dni.
9. Nanoś go na twarz, szyję, dekolt po umyciu skóry rano i wieczorem oraz, jeśli masz taką potrzebę, również podczas dnia – jest doskonały na przetłuszczanie się strefy T, uderzenia gorąca, zmęczenie.
